Odcinek Santok

 

Mapy pozycji - Santok


 

mapa_santok_1_560.gif (96345 bytes)
Mapa odcinka Santok (niem. -Zantoch)

Uwagi:


Opis odcinka


 Wyraźnie podzielony na dwa zespoły schronów odcinek miał za zadanie obronę przepraw we wsi Santok. Wysoka skarpa doliny Warty na zapolu dodatkowo ułatwiała obronę co skrzętnie wykorzystano budując na wzgórzach obok schronów zespoły okopów ze stanowiskami ogniowymi i obserwacyjnymi. Głównym zadaniem było tu utrzymanie ważnego mostu przez Noteć którego broniło aż 5 schronów ( jeden Ringstand Rs58c wybudowano w 1944r) wraz z jedynym na tym odcinku obiektem dowódczo bojowym. Druga grupa 5 schronów broniła przeprawy promowej i drogi w głąb pozycji. Oryginalna numeracja schronów niestety nie zachowała się a wszystkie obiekty są w znacznym stopniu zniszczone.  

Najciekawsze obiekty

Obiekt 7- ??

7_pom_pogot.jpg (46397 bytes) 7_izba_boj.jpg (49887 bytes)
Plan schronu Pomieszczenie pogotowia Widok z izby bojowej
One sector combat pillbox with an infantry squad room.
Jeden z czterech obiektów położonych na morenowych wzgórzach w Santoku. Jego zadaniem było ryglowanie drogi biegnącej wąwozem w głąb pozycji w kierunku pn. Jest to standardowy obiekt jednosektorowy z pomieszczeniem dla drużyny piechoty (podobny w konstrukcji schron Nr 13  przeznaczono dla dowódcy odcinka, główna różnica to trochę większe pomieszczenie pogotowia podzielone ściankami działowymi na trzy odrębne pomieszczenia) i izbą bojową umieszczoną z lewej strony. Położony jest w głębi pozycji (ok. 100m od torów kolejowych) na szczycie wzniesienia, z jego izby bojowej (strzelnica skierowana na pd.- zach.) roztaczał się wspaniały widok na dolinę Warty, wiadukt i nasyp kolejowy oraz bronioną przez niego drogę. Doskonale zachowała się równia ogniowa. W schronie po wojnie wysadzono izbę bojową wraz z przedsionkiem oraz płytą pancerną. Z pancerzy zachowały się dobrze 2 wewnętrzne strzelnice obrony wejścia, napisy słabo widoczne. W pobliżu na wysokim górującym nad całą okolicą wzniesieniu znajduje się dobrze zachowany zespół transzei, stanowisk ogniowych i obserwacyjnych.
Obiekt jednosektorowy z pomieszczeniem dla drużyny piechoty. Tego typu schrony, choć bardzo podobne zewnętrznie do schronów dowódczo bojowych, mają nieco mniejsze wymiary pomieszczenia pogotowia i pozbawione są ścianek działowych.  Podobne schrony: Obiekt 2B (Czechów)
Sam schron jest trudny do odnalezienia szczególnie latem gdy porastające szczyty wzgórz drzewa i zarośla zazielenią się. Nawet wiosną można przejść obok i niczego nie zauważyć. Najlepiej, po przejściu pod wiaduktem, okrążyć kępę zarośli po prawej i wspiąć się ścieżką na wzgórze dominujące nad torami kolejowymi a stamtąd skierować się w lewo szczytem pagórka, po lewej po przejściu kilkudziesięciu metrów w okropnej gęstwinie trzeba wypatrzyć ścieżkę i jesteśmy na miejscu.

 

Obiekt 8 - ??

8_wejscie.jpg (30560 bytes) 8_widok.jpg (35497 bytes)
Plan schronu Ocalały blok wejściowy Widok ze wzgórza
Two sector pillbox of Santok village near Warta river
Następny schron dwusektorowy na odcinku Gorzów - Santok. Tego typu obiekty przeplatały się dosyć regularnie ze schronami jednosektorowymi. Jest to lustrzane odbicie obiektu z Górek. Obecnie zniszczenia schronu są znaczne. Wysadzeniu uległy obydwie izby bojowe wraz z płytami pancernymi , pomieszczenie pogotowia i stropy. Zachowały się tylko ściany boczne i część wejściowa. 
Przykład schronu dwusektorowego, którego obydwie izby bojowe są osłonięte płytami 7P7 o 10 cm grubości (B1)  były budowane także w wersji z jedną płytą o odporności C i wzmocnieniem żelbetowym. Podobne schrony: Obiekt 5 (Czechów)
Schron leży na terenie prywatnym. Jest doskonale widoczny ze wzgórza znajdującego się przy obiekcie Nr 7.
Obiekt 9 - ??

09_strz_gl.jpg (51791 bytes)
Plan schronu Zniszczony schron
One sector pillbox in center of Santok village
Ten schron bronił przeprawy promowej w Santoku. Zlokalizowany został obok zabudowań gospodarskich, które miały pomagać w jego maskowaniu. Schrony często były upodabniane do budynków mieszkalnych przez namalowanie okien a czasem przez obudowanie czy nadbudowanie obiektu przez inny budynek. Najlepszym bliskim przykładem takiej praktyki są schrony w Górkach Noteckich i Zwierzyniu. Schron w Santoku wysadzony po wojnie przez armię sowiecką (a może polską) prezentuje w całej okazałości grubość i konstrukcję stropu. 
Podstawowy typ schronu jednosektorowego z 1937 roku. Występował w kilku mutacjach jak np. odbicie lustrzane czy brak wyjścia awaryjnego. W przypadku obsypania go ziemią posiadał z tyłu dodatkową ścianę zabezpieczającą przed zasypaniem wejścia. Podobne schrony: Obiekt 3, Obiekt 4 (Czechów)
Schron a właściwie jego resztki znajduje się przy bocznej drodze nieopodal przeprawy promowej. 
Obiekt 12 - ??

tobruk_ja1.jpg (62609 bytes)
Plan schronu Ringstand Rs58c 
Rs.58c "Tobruk" pillbox for one MG and 3 soldiers.
Jedyny chyba, lekki schron tzw. Ringstand Rs.58c "Tobruk" przeznaczony do prowadzenia ognia okrężnego wybudowany w 1944 na odcinku Gorzów - Santok. Schrony tego typu były masowo budowane na wszystkich frontach II Wojny Światowej przez wojska niemieckie. Był to bardzo nowoczesny obiekt uzbrojony w 1 ckm MG34 i załodze 3 ludzi. Umożliwiał obronę okrężną w związku z czym stosowany był także do wzmacniania pozycji ufortyfikowanych złożonych ze schronów jedno i dwusektorowych tj. np. Pozycja Pomorska.  Rs.58c wybudowany w Santoku jest w doskonałym stanie, tak jakby powstał zupełnie niedawno a nie 60 lat temu. Zwiedzając schrony niemieckich fortyfikacji zawsze zdumiewa mnie jak doskonale rozwiązano tam problem odwodnienia. Wydawało by się że po obfitych opadach w często odkrytych i częściowo zniszczonych obiektach powinno być mnóstwo wody ale gdzie tam, co najwyżej lekkie zawilgocenie. Nawet w "Tobruku", do którego przecież pada zawsze, jest suchutko i miło. 
Podstawowy typ schronu stosowany w 1944 roku do wzmacniania pozycji niemieckich fortyfikacji stałych i polowych. Przeznaczony do prowadzenia ognia okrężnego przez co doskonale nadawał się do osłony obiektów 1 i 2-sektorowych choć stosowany był także jako wypełnienie zagrożonych, pozbawionych innych obiektów, odcinków. uzbrojenie 1ckm. 
Znalezienie tego schronu nie jest łatwe. Zaraz za wiaduktem kolejowym w centrum Santoka należy skręcić w lewo i polną drogą idziemy prosto wzdłuż torów, po dojściu do doliny między wzgórzami przed nami pojawi się mały pagórek na którym wśród krzewów znajdziemy schron RS.58c.   
Obiekt 13 - ??

13_strz_gl.jpg (64413 bytes) 13_izba_pogot_1.jpg (43144 bytes) 13_wyj2_strz_1.jpg (42490 bytes)
Plan schronu Strzelnica główna pomieszczenie pogotowia Strzelnica obrony wejścia
The one sector combat and command object, Santok village. 13_przeds_1.jpg (51305 bytes) 13_wej.jpg (35854 bytes)
Zniszczone wnętrze Wejście i strzelnica flankująca
Jedyny dosyć dobrze zachowany schron na odcinku santockim. Schron ten przeznaczony dla dowódcy odcinka a także wzmacniający obronę ważnego mostu drogowego na Noteci blokował także ogniem flankującym szosę do Gorzowa . Z jego strzelnicy głównej można było prowadzić ogień wprost na most oraz drogę dojazdową z kierunku potencjalnego ataku.
Schrony dowódczo bojowe mogły występować w postaci lustrzanego odbicia lub mieć izbę bojową po lewej stronie, wtedy wejście do pomieszczenia flankującego było umieszczone w pomieszczeniu pogotowia. Tego typu schrony o nieco mniejszych wymiarach pomieszczenia pogotowia i bez ścianek działowych były normalnymi obiektami jednosektorowymi z pomieszczeniem dla drużyny piechoty (np. Obiekt 7) Podobne schrony: Obiekt 1 (Czechów)
Schron dosyć trudny do odnalezienia. Znajduje się na wzgórzu dominującym nad wiaduktem kolejowym. Zaraz za wiaduktem należy skręcić w lewo (jak do obiektu Nr 12) i za zabudowaniami gospodarskimi w prawo ścieżką pod stromą górę.
Obiekt 14 - ??

14_wej.jpg (52512 bytes)
Plan schronu Ocalały blok wejściowy
One sector combat pillbox, Santok village near the bridge on Noteć river.
Przejeżdżając drogą przez Santok mało kto domyśla się że w kłębowisku roślinności na zapleczu zajazdu znajduje się niemiecki schron bojowy Wału Pomorskiego . Ten obiekt  jest nie tylko "standardowo" wysadzony tj. pozbawiony płyty pancernej i stropu w części frontowej ale i ciężko dostępny z powodu totalnego śmietniska w pobliżu. Zdjęcie zrobione wiosną 1999 roku ukazuje dość dobrze zachowaną część tylną schronu. Uporządkowanie terenu wokoło sprawiłoby  że ten obiekt byłby atrakcją, przy odpowiedniej reklamie, przyciągającą turystów. Obiekt ten bronił ważnego drogowego mostu na Noteci. Jest jednosektorowym standardowym obiektem B1 uzbrojonym w jeden ckm za płytą pancerną i wyposażony w karabinową strzelnicę obrony wyjścia. 
Podstawowy typ schronu jednosektorowego z 1937 roku. Występował w kilku mutacjach jak np. odbicie lustrzane czy brak wyjścia awaryjnego. W przypadku obsypania go ziemią posiadał z tyłu dodatkową ścianę zabezpieczającą przed osypywaniem się ziemi. Podobne schrony: Obiekt 3, Obiekt 4 (Czechów)
Schron  znajduje się na zapleczu zajazdu przy moście na Noteci. Nie jest trudny do odnalezienia lecz aktualnie (06.2000) niedostępny z powodu remontu budynku zajazdu i ogrodzenia terenu płotem. 
Obiekt 16 - ??

16_widok.jpg (22161 bytes)
Plan schronu Zniszczony schron
The standard two sector combat object B1 resistance.
Jeden z wielu standardowych schronów dwusektorowych na pozycji pomorskiej, identyczny z Ob.5 z Górek jednak znacznie bardziej zniszczony. Wysadzeniu uległy obydwie izby bojowe oraz w znacznej części izba pogotowia. Schron pozbawiony jest obecnie stropu, który rozpadł się na kilka części, jedna z nich przykrywająca niegdyś izbę bojową widoczna jest na zdjęciu.
Przykład schronu dwusektorowego, którego obydwie izby bojowe są osłonięte płytami 7P7 o 10 cm grubości (B1)  były budowane także w wersji z jedną płytą o odporności C i wzmocnieniem żelbetowym. (Np. Obiekt 2A w Czechowie) Podobne schrony: Obiekt 5 (Czechów)
Schron nie jest trudno odnaleźć. Znajduje się na terenie skupu złomu nieopodal nasypu szosy wiodącej na most drogowy na Noteci. 
 

 

Odcinek Santok - schrony zbudowane w 1937 roku i 1944


Nr obiektu Opis

Mapa Oryg.
6 ?? Jednosektorowy B1 1x7P7 (wysadzony, bez pancerzy*)
7 ?? Jednosektorowy B1 z pom. dla drużyny 1x7P7 1x403P9 (wysadzony, bez pancerzy*) KF
8 ?? Dwusektorowy B1 2x7P7 (wysadzony, bez pancerzy*)
9 ?? Jednosektorowy B1 1x7P7 (wysadzony, bez pancerzy*)
10 ?? Brak dokładnych danych
11 ?? Brak dokładnych danych
12 ?? Ringstand Rs.58c D z 1944 (zachowany) 
13 ?? Jednosektorowy B1 dowódczo bojowy 1x7P7, 1x403P9 (zachowany, bez pancerzy*) KF
14 ?? Jednosektorowy B1 1x7P7 (wysadzony, bez pancerzy*)
15 ?? Brak dokładnych danych
16 ?? Dwusektorowy B1 2x7P7 (wysadzony, bez pancerzy*)

Uwagi:

Mapa - oznaczenie wg. mapy, Oryg. - niemieckie oznaczenie oryginalne, B, B1, C, D - odporność schronu, KF - kazamata flankująca i obrony wejścia, MG08 - ckm główne uzbrojenie schronów,  
* bez pancerzy głównych, często zachowane są pancerze strzelnic obrony wejścia
Plany schronów na podstawie książki "Wał Pomorski" (1)

 

Następny odcinek?    



Back ] Next ]    

 

 

ver. 07.25.04

 

 

 

NAWIGACJA
Home
Wprowadzenie

Odcinek Czechów
Odcinek Santok
Odcinek Górki Noteckie
Jaz na Noteci
Odcinek Wałcz
Konstrukcje
Co nowego?

Księga Gości
Guest Book Guest Book
Zobacz też
MRU
Fortyfikacje w Polsce
Kontakt
Od Autora

 

Księga Gości Guest Book Guest Book © tekst, zdjęcia i mapki - P.Brodziński e-mail: fortress@op.pl

 

STRONY FORTYFIKACYJNE - FORTRESS WEBSITES - ©PIOTR BRODZIŃSKI 1999/2004

Fortyfikacje w Polsce

Festungsfront Oder Warthe Bogen

 Links

 

 B    A     N     E     R